تغییرات عملکرد و کیفیت بذر ماش در تراکم ها و تیمارهای آبیاری متفاوت

یک آزمایش مزرعه¬ای اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار برای ارزیابی اثرات تیمارهای مختلف آبیاری (i1، i2، i3 و i4: آبیاری به ترتیب پس از 70، 100، 130 و 160 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a) و تراکم های بوته (d1، d2 و d3: به ترتیب 30، 50 و 70 بوته درمترمربع) روی تغییرات برخی صفات فیزیولوژیکی، عملکرد و کیفیت بذر ماش در سال 1391 انجام گرفت. پوشش سبز زمین، شاخص سطح برگ، کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم ii (fv/fm)، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد بذر با افزایش کمبود آب به طور معنی داری کاهش پیدا کرد، ولی دمای برگ افزایش یافت. در حالی که پوشش سبز، شاخص سطح برگ و دمای برگ با افزایش تراکم بوته افزایش پیدا کرد،، بیشترین عملکرد بذر به ترتیب در d2 (50 بوته در مترمربع)، حاصل شد و d3 (70 بوته در متر مربع) و d1 (30 بوته در متر مربع) در رده های بعدی قرار گرفتند. عملکرد بیولوژیکی، پوشش سبز و تعداد بذر در بوته بالاترین همبستگی مثبت و معنی دار را با عملکرد بذر داشتند که نشانگر اهمیت مشارکت آن ها در بهبود عملکرد ماش می باشد. رسیدگی وزنی (پایان پر شدن بذر) در همه تراکم ها در حدود 1190 درجه روز رشد به دست آمد. حداکثر قدرت بذر براساس آزمون هدایت الکتریکی مواد نشت یافته از بذرها در حدود 50 تا 150 درجه روز رشد پس از رسیدگی وزنی حاصل شد، ولی حداکثر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و وزن خشک گیاهچه در حدود رسیدگی وزنی به دست آمد. حداکثر وزن بذر، درصد جوانه زنی و وزن گیاهچه بر اثر کمبود آب به طور معنی داری کاهش پیدا کردند، ولی حداقل هدایت الکتریکی افزایش یافت. کمبود آب اثر معنی داری بر حداکثر درصد جوانه زنی بذرهای ماش نداشت. افزایش تراکم بوته باعث کاهش حداکثر وزن بذر و وزن گیاهچه ماش شد، درحالی که اثر معنی داری روی سایر تیمارها نداشت. بنابراین، نتیجه گیری شده است که تأمین آب کافی و تراکم مناسب بوته برای تولید بذرهای با کیفیت بالا در ماش ضروری است.